اصول ضدعفونی در واحد های تولید صنایع غذایی،آرایشی و بهداشتی
ضدعفونی کردن باید بعد از مرحله شستشو انجام شود زیرا ترکیبات باقیمانده در سیستم (Soil) قادر به محافظت از میکروارگانیزم ها در برابر مواد ضدعفونی کننده خواهد بود.
ضدعفونی کردن به دو صورت حرارتی و شیمیایی انجام می شود. ضدعفونی کردن حرارتی بوسیله آب داغ یا بخار در دمای 70 تا 85 درجه سلسیوس بمدت 15 دقیقه انجام می شود. اسپوربرخی از باکتری ها و قارچ ها فقط در دمای 130 تا 140 درجه بمدت 20 دقیقه از بین می روند. بعد از ضدعفونی کردن از ورود هوای آلوده به مسیرها باید جلوگیری گردد. اثربخشی مواد ضدعفونی کننده شیمیایی بستگی به غلظت، دما، زمان و نوع Soil دارد.
یک ضدعفونی کننده خوب باید بتواند در مدت 30 ثانیه حدود 5 سیکل لگاریتمی ( 99.999%) از میکروارگانیزم ها ( اشرشیاکلی و استافیلوکوکوس) را کاهش دهد . به این تست اصطلاحا Chamber Test می گویند. برای ضدعفونی سطوحی که در تماس مستقیم با مواد غذایی نمی باشند کاهش 3 سیکل لگاریتمی یعنی 99.9 % کفایت می کند.
انواع روش های ضدعفونی کردن
- ضدعفونی حرارتی
1.بخار
2.آب داغ : با دمای بالاتر از 80 درجه سلسیوس
- ضدعفونی با تشعشع
غالبا از اشعه UV و پرتو گاما برای ضدعفونی کردن استفاده می شود.
- ضدعفونی با مواد شیمیایی
مانند پراستیک اسید، ترکیبات چهارتایی آمونیم، ترکیبات کلر دار
به طور کلی با توجه به خصوصیاتی که برای یک ماده ضدعفونی کننده در نظر می گیرند، مخصوصاً در صنایع غذایی، در سالهای اخیر برخی از مواد شیمیایی سترون کننده به میزان بیشتری مورد استفاده قرار می گیرند که مهمترین آنها عبارتند از : هالوژن ها، پر اکساید ها، فنل ها، الکل ها، آلدئید ها و ...
1.هالوژن ها (شامل کلر، ید، برم، فلوئور و ترکیبات آنها)
- ید و ترکیبات آن: ید و ترکیبات آن یکی از قدیمی ترین عوامل میکروب کشی شناخته شده اند. ید بصورت خالص به مقدار کمی در آب محلول است اما حلالیت آن در الکل خوب است. مهمترین ترکیب ید، یدوفور است.که معمولا برای سترون کردن پوست بکار میرود. جدول زیر نشان دهنده برخی مزایا و معایب استفاده از این ماده را نشان میدهد.
- کلر و ترکیبات آن (معایب – مزایا): کلر بعد از فلوئور الکترونگاتیوترین عنصر است و در شرایط عادی سبز مایل به زرد است. در حضور رطوبت اثر خورندگی دارد و به مقدار کم در آب محلول است. زمانی که برای ضدعفونی آب استفاده می شود مقداری از آن جذب ناخالصی های آب مثل آهن، منگنز، نیترات و سولفیت و مواد ازته می شود و این مقدار کلر باقیمانده هستند که اثر میکروب کشی دارند، که این کلر باقیمانده را به وسیله کیت های مخصوص کلر تست می کنند.
مقدار مصرف کلر :
برای شستن دستها : PPM 30- 15
برای آب آشامیدنی : کلر آزاد PPM 2/0
برای ضدعفونی محیط : PPM 200- 50
پراکساید ها
- هیدروژن پراکسید H2O2 (مزایا – معایب)
این ماده با نام تجاری آب اکسیژنه در بازار وجود دارد.
- پراستیک اسید ها (مزایا – معایب)
محلولی بی رنگ بر پایه پراستیک اسید است که در غلظت بالا بوی تند شبیه به سرکه دارد و ترکیبی است از 18-13% پراستیک + 25-19% هیدروژن پراکسید + 15% دیگر ترکیبات با اثر سنیرژیک
مزایا و معایب پراستیک اسید ها(پرسیدین)
الکل ها
الکل اتیلیک در غلظت 50 تا 70 درصد با دناتوره کردن پروتئین ها فرم رویشی باکتری ها را از بین می برد اما روی اسپورها بی اثر است. از این ماده برای ضدعفونی پوست و سطح دستگاه ها و تجهیزات می توان استفاده نمود. سایرالکل ها دارای چنین خاصیتی نیستند برای مثال الکل متیلیک یا متانول قدرت میکروب کشی کمی دارد در حالیکه سمی هم هست و یا پروپانول، بوتانل و الکل آمیلیک را می توان نام برد که محلول در آب نیستند و براحتی قابل استفاده نمی باشند.
آلدئید ها
از آلدئید ها میتوان به آلدئید فرمیک اشاره کرد که به صورت محلول آبی 37 تا 40 درصد و به نام فرمالین وجود دارد. فرمالین اثر میکروب کشی خوبی دارد به شرط اینکه در محل مورد استفاده از آن مواد غذائی نباشد زیرا بخار آن موجب تحریک پوست و مخاطها و چشم می شود و کاربرد آن به احتیاط زیادی نیاز دارد.
نحوه اثر فرمالین بر روی پروتئین های موجود در سلول است و با دناتوره کردن آنها موجب مرگ سلول می شود.
شرکتPLK جهت افزایش ارتقا سطح بهداشتی کارخانجات و کارگاه های تولید مواد غذایی با کادر کارآمد و متخصص در زمینه اتنخاب مواد شوینده و ضدعفونی کننده مناسب و روش صحیح کاربرد آنها و مهمتر از آن بهبود شرایط بهداشتی واحدهای تولیدی مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی، خدمات علمی رایگان ارایه می دهد.
اولویت ما رضایت شماست.
ارتباط با ما:
- 09135811531
- 03432463437
- plkfood.ir
منبع: دوره آموزشی اصول ضدعفونی و شستشو در واحد های تولید مواد غذایی و آرایشی بهداشتی که توسط گروه آموزشی plk در 16/6/99 به صورت وبینار برگزار شد.
