GMP

شرایط بهینه ساخت(GMP)

از دير باز سلامت غذا مورد توجه بشر بوده و رفتارهای بهداشتی بخش جدايی ناپذير فرهنگ و تمدن ما در طول قرن های گذشته است. درآوردن کفش قبل از ورود به منزل، شستن دستها قبل و بعد از غذا خوردن، دست نزدن به مواد غذايی با دست آلوده، رعايت بهداشت فردی، دفع زباله ها و.... نمونه هايی هستند که با فرهنگ ايرانی – اسلامی ما عجین شده اند.

امنیت غذایی (Food Security) : به دسترسی فیزيکی و اقتصادی همه افراد يک جامعه، در تمام ادوار عمر به غذای کافی، سالم و مغذی که پاسخگوی نیازهای تغذيه ای آنها باشد، گفته می شود.

ايمنی غذايی (Food Safety) : اطمینان از اينکه هنگامی که مواد غذايی که طبق مصرف مورد نظر تهیه و يا خورده می شود، آسیب به مصرف کننده نخواهد رساند.

زنجیره مواد غذایی (Food Chain) : توالی مراحل و عملیات مربوط به تولید، فرآوری، توزیع، نگهداری، انتقال مواد غذایی و اجزا متشکله آن از تولید تا مصرف است.

خطر ایمنی مواد غذایی (Food Safety) : عامل بیولوژیکی، شیمیایی یا فیزیکی موجود در مواد غذایی یا شرایط آن که بطور بالقوه می تواند سلامتی مصرف کننده مواد غذایی را به خطر بیاندازد.

خط مشی ایمنی مواد غذایی (Food Safety Policy)  : جهت گیری ها و گرایش های فراگیر سازمان که مرتبط با ایمنی مواد غذایی بوده و رسما توسط مدیریت عالی بیان شده است.

محصول نهایی (End Product) : محصولی که تحت فرآوری یا تغییرات اضافی توسط سازمان قرار نخواهد گرفت.

نمودار جریان کار (Flow Diagram) : طرح شماتیک و نظام یافته که توالی و تعامل مراحل کار را معرفی می کند.

اقدام کنترلی (Control Measure) : اقدام یا فعالیتی که بتواند در جهت پیشگیری یا حذف یک خطر ایمنی مواد غذایی و یا کاهش آن به یک سطح قابل قبول(مرتبط با ایمنی مواد غذایی) استفاده شود.

حد بحرانی (Critical Limit) : معیاری که پذیرفتنی را از نپذیرفتنی جدا می کند. در واقع بیشترین یا کمترین حدی که یک پارامتر فیریکی، شیمیایی، یا بیولوژیکی در یک نقطه کنترل بحران با آن سنجیده می شود تا احتمال بروز یک خطر شناخته شده در سلامت مواد غذایی را به پایین ترین حد کاهش می دهد.

پایش (Monitoring) : برقراری یک ترتیب برنامه ریزی شده از مشاهدات یا اندازه گیری هایی با هدف ارزیابی اقدامات کنترلی بعمل می آید.

اصلاح (Correction) : اقدامی که منجر به حذف یک عدم انطباق شناسایی شده می گردد.

اقدام اصلاحی (Correction Action) : اقدامی که علت یا علل یک عدم انطابق شناسایی شده یا دیگر شرایط نامطلوب را حذف می کند.

تصدیق (Verification) : تایید از طریق ارائه شواهد عینی مبنی بر برآورده سازی الزامات مشخص شده است.

صحه گذاری (Validation) : فراهم آوردن شواهدی مبنی بر اینکه اقدامات کنترلی تعیین شده در طرح  HACCP و برنامه های پیش نیاری عملیاتی (OPRPs) از اثر بخشی کاملی برخوردار هستند.

به روز آوری (Updating) : فعالیت های فوری یا برنامه ریزی شده که برای حصول اطمینان از بکار گیری آخرین اطلاعات استفاده می شود.

باید توجه داشت جهت تضمین کیفیت و سالمت محصول نیاز به HACCP داريم. جهت پیاده سازی HACCP نیاز به برنامه های پیش نیازی (PRPS) داريم که GMP يکی از اين برنامه های پیش نیازی هست. بنابراين پايه و اساس نظامHACCP ، شرايط خوب ساخت(GMP)می باشد.

برنامه های پیش نیازیPRPs)  Program Prerequisite)       

شرايط اصولی و عملیاتی مرتبط با ايمنی مواد غذائی که برای حفظ محیط بهداشتی در طول زنجیره غذا مورد نیاز می باشند. برنامه های پیش نیازی (PRPS) بسته به نوع فعالیت در زنجیره غذا و نوع سازمان متفاوت می باشند.

برنامه های پیش نیازی میتوانند شامل واژه های معادل: روش خوب ساخت (GMP)، روش خوب تولید (GPP) ، روش خوب دامپزشکی (GVP)، روش خوب کشاورزی(GAP) ، روش خوب توزيع    (GDP)،روش خوب تجاری (GTP) ، روش خوب بهداشتی ( GHP)

خطر(Hazard) و ریسک(Risk)

به هر عاملی که ممکن است محصول (ماده غذايی، آرايشی و بهداشتی) را برای مصرف کننده غیر ايمن سازد خطر می گویند و ریسک احتمال تاثیر یک خطر بالقوه است.

انواع خطرها :

  • فیزیکی: اجسام خارجی
  • شیمیایی: مثل فلزات و باقی مانده مواد شوینده و ضدعفونی کننده
  • بیولوژیکی: شامل دو بخش میکرو و مایکرو است.

    الف)میکرو: باکتری، قارچ، ویروس، انگل و....

    ب)مایکرو: حشرات

 

ارزيابی ريسک= احتمال وقوع خطر+ شدت اثر خطر

اقدام کنترلی

  • پیشگیری از خطر
  • حذف خطر
  • کاهش خطر

 

GMP

GMP  بخشی از سامانه ی تضمین کیفیت است که اطمینان می دهد محصول به صورت یکنواخت و دائم مطابق با استاندارد های کیفیت مربوطه تولید شده و تحت کنترل قرار گرفته است.

عملکرد GMP :

باتوجه به اينکه GMP بخشی از سامانه تضمین کیفیت می باشد:

  • روی فرآیند تمرکز دارد نه روی محصول
  • روی جلوگیری از نقص نمرکز دارد نه روی پیدا کردن نقص
  • پیشگیرانه است نه واکنشی

GMP در واقع زیرساختار یا فونداسیون اصلی سیستم HACCP است. در واقع پایه و اساس نظام های ایمنی مواد غذایی محسوب میشود واجرای این اصول سلامت محصول را طبق استانداردهای مورد نظر تامین می کند. اصول GMP عوامل کنترلی هستند که بر کل عملیات تولید و کنترل کیفیت تمرکز دارند و نه بر یک فرایند خاص.

بسیاری از کارخانه های فعال در ایران بدون رعایت اصول یادشده ساخته شده و تعداد بسیاری نیز در حال ساخت است که اصول GMP در ساخت این کارخانه ها اصال و یا تا حد زیادی رعایت نمی شود.

اصول GMP

اين اصول شامل:

  • انتخاب محل مناسب برای تولید
  • طراحی و ایجاد ساختمانهای مناسب برای
  • تولید محصولی سالم و بهداشتی.
  • طراحی مناسب فرآیندهای تولید.
  • انتخاب ماشین آلات مناسب و بهداشتی
  • طراحی و اجرای تاسیسات مناسب
  • تعیین و تامین تجهیزات پشتیبانی مناسب

GMP  با تمرکز بر ساختارهای محیطی و نیز لوازم و تجهیزات مورد استفاده در فرآوری غذا، دارو، مواد افزودنی، راهکارهای عملی مناسبی را در ارتباط ویژه با نوع فرآوری و به منظور رسیدن به یک زیر ساخت مناسب ارایه می دهد.

اصول GMP  می تواند به عنوان ابزار پایش در ارزیابی سطح بهداشتی زیر ساخت های مرتبط با فرآوری محصول در سازمان های فعال در حیطه های مواد غذایی، دارویی و مواد افزودنی به کار گرفته شود.

اصول GMP در جهان هم اکنون بوسیله سازمان جهانی استاندارد ISO و WHO  و FAO  درقالب استانداردهایی مانند Alimentarious Codex و 43/93 EC و 13Codex97/ بیان می شود. استانداردهای مواد غذايی توسط موسسه های بین المللی مانند FAO و WHO  تدوين می شوند.

مزايای پیاده سازی GMP  (شرايط خوب ساخت)

  • اطمینان از تولید محصول ايمن
  • ارتقا سطح بهداشتی سازمان
  • افزايش اعتبار شرکت
  • اعتماد سازی مشتريان

الزامات GMP

شامل دو نوع الزام اصلی و عمومی است.

الزامات اصلی  GMP

  • مديريت کیفیت: تولید کننده باید سیستم تضمین کیفیت غذایی موثر را ایجاد و اجرا نماید که در برگیرنده مشارکت فعال مدیریت و کارکنان قسمت های مختلف شرکت باشد.
  • محیط و تجهیزات: محیط و تجهیزات تولیدی باید به گونه ایی طراحی، نصب و اجرا شده باشند که بهترین بازده را در هنگام اجرای عملیات داشته باشند. در نگهداری و حفظ محیط و تجهیزات باید نهایت دقت به کار گرفته شود.
  • مستند سازی: برای موارد زير مستند سازی بايد انجام شود :

-خصوصیات مواد

          -فرمول تولید

         -دستورالعمل فرایند و بسته بندی مواد

         -روش های تولید

-عملکرد های تولید

  • تولید: فعالیت های مختلف تولید بايد بر اساس دستور العمل های مورد تائید و منطبق با GMP صورت پذيرد.
  • کنترل کیفیت: تولید کننده باید بخش کنترل کیفیت را تاسیس و به کار گیرد. این بخش باید از آزمایشگاه های کنترل کیفیت، کارکنان و تجهیزات مناسب برای انجام آزمایش های ضروری و ارزیابی مواد اولیه، مواد بسته بندی، و محصوالت نهائی برخورد دار باشد.

الزامات عمومی GMP

ويژگیهای محل احداث واحد تولیدی:

  • فاصله مراکز آلوده کننده تا کارخانه باید مطابق با ضوابط و معیارهای استقرار مراکز پرورش دام و صنایع وابسته به دام باشد.
  • در مسیر گسل و زلزله قرار نداشته باشد.
  • نزدیک به جاده آسفالته و شبکه برق سراسری باشد.
  • به محلهای مسکونی نزدیک نباشد.
  • شرایط وامکانات تامین آب کافی، سالم و بهداشتی مهیا باشد.

محوطه کارخانه:

  • کلیه خیابانها، پیاده روها و محلهای عبور و مرور داخل محوطه کارخانه با پوشش مناسب مفروش شده و شیب کلیه قسمت ها به نحوی باشد که هیچگونه تجمع آبی ایجاد نگردد و از ورود گرد و خاك و آلودگی به داخل کارخانه جلوگیری نماید.
  • محوطه اطراف کارخانه باید عاری از مواد زائد، زباله، علفهای هرز و فرآورده غیر مفید دیگر باشد تا مانع از هجوم و النه گزینی pest شود و محیط های غیرقابل نظافت در محوطه کارخانه به نحو قابل قبول محصور گردد.
  • پسماند از محوطه کارخانه در ظروف یا کانتینرهای دردار به طور مرتب و منظم جمع آوری گردند.
  • محل پارك اتومبیل ها ترجیحاً در خارج از واحد تولیدی بوده و در صورت وجود پارکینگ در محوطه باید فاصله مناسب با قسمت های مرتبط با تولید رعایت گردد.
  • فضای سبز به نحوی باشد که به طور مستقیم مرتبط با سالن تولید نباشد.
  • در تعیین محل تجهیزات فاضالب، شیب طبیعی زمین در نظر گرفته شده باشد.

سالن تولید

  • تفکیک بخش های تمیز از غیر تمیز بخوبی انجام شده باشد.
  • جریان کار باید یک طرفه باشد.
  • حفاظت در برابر لانه گزینی Pest
  • گردش مواد مناسب باشد.
  • محل ورود و خروج کارگران(پیش سالن) باید وجود داشته باشد:

دارای پرده هوا یا پرده مکانیکی بوده و برای جلوگیری از ورود حشرات و جوندگان

در مواقع عادی بسته بوده و رفت و آمد کارگران از درهای مجهز به توری های

سیمی که به طور خودکار بسته می شود صورت گیرد. چنانچه از درهای بزرگ

استفاده می شود باید درب کوچکی در میان آن تعبیه شود.

درهای سالن تولید:

  • قابل شستشو
  • مقاوم به رطوبت
  • صاف و صیقلی
  • دارای درزبندی مناسب
  • مجهز به پرده نواری/ درب دو مرحله ای/ پرده هوا
  • دارای عرض مناسب
  • به صورت خودکار بسته شوند

ديوارهای سالن تولید:

  • دارای ارتفاع مناسب
  • مقاوم، صاف، بدون ترك و خلل و فرج
  • دارای رنگ روشن و قابل نظافت و شستشو
  • بدون زاویه بودن محل اتصال دیوار به دیوار و دیوار با کف
  • غیر قابل نفوذ به رطوبت و حرارت
  • از لانه گزینی Pest جلوگیری شود
  • حفاظت فیزیکی در برابر ضربات احتمالی
  • کلید و پریزهای تعبیه شده روی دیوار قابل تمیز کردن و ضد آب باشند.

کف سالن تولید:

  • دارای شیب مناسب
  • مقاوم صاف بدون ترك و خلل و فرج
  • ترجیحا به رنگ روشن
  • قابل نظافت و شستشو
  • مقاوم به اسید و قلیا
  • بدون زاویه بودن محل اتصال دیوار با کف
  • غیرقابل نفوذ به رطوبت و حرارت

سقف سالن تولید:

  • دارای ارتفاع مناسب
  • دارای قابلیت نظافت
  • مقاومت در برابر لانه گزینی Pest و تجمع گرد و خاك
  • درز بندی کامل دیوار با سقف
  • پایدار بودن در حال عوامل جوی
  • عایق بودن به رطوبت و حرارت

پنجره های سالن تولید:

  • قابل شستشو نظافت
  • مانع عبور مستقیم نور خورشید
  • بدون رف یا دارای شیب مناسب به داخل و درزبندی کامل
  • داشتن توری برای پنجره های بازشو
  • شیشه های حفاظت شده و نشکن

پله های سالن تولید:

  • مانع انتشار آلودگی در سالن تولید
  • قابل نظافت و شستشو
  • کف پله ها عاج دار
  • دارای حفاظ مناسب

زهکشی وکانالهای فاضالب سالن تولید:

  • دارای شیب مناسب(10تا15درجه)برخالف جریان کار
  • دارای عمق(حداکثر20سانتیمتر) و عرض مناسب (حداکثر30سانتیمتر)
  • دیوارهای صاف و بدون زاویه
  • مقاوم به اسید و قلیاحفاظت مجرای خروج جهت ورود حشرات و جوندگان
  • راه آبها باید به سهولت تمیز وگندزدایی شوند.
  • پوشش و محافظ روی آب روها باید از جنس مقاوم، مشبک و به گونه ای باشد تا برداشتن و حمل و نقل آن آسان باشد
  • وجود دریچه یک طرفه جهت جلوگیری از بازگشت فاضالب
  • حداکثر فاصله با کانال 6 متر

فضا جهت ماشین آلات:

  • پلکان و سکو جهت ماشین هایی که دارای ارتفاع زیاد می باشد.
  • فضای مورد نیاز جهت تعمیر دستگاه خصوصاً وقتی وسایل حجیم برای جابجایی مورد استفاده باشند.
  • حریم دستگاه جهت رفت و آمد اپراتور فاصله از دیوارها حداقل 1متر و در طرف ضلع یا اضلاعی از دستگاه است که نیاز به سرکشی دارد.
  • راههای فرار به هنگام خطر
  • برای مواد اولیه، فرآورده حد واسط یا اقالم بسته بندی مورد مصرف درجریان تولید و درکنار خط تولید فضای الزم پیش بینی شود.

فضا جهت تردد پرسنل:

  • چنانچه ترافیک سالن کم باشد می توان از مسیر وسایل حمل ونقل جهت پرسنل نیز اساتفاده نماود
  • در غیار ایان صاورت بایاد مسایر
  • جداگانه با عرض مناسب درنظر گرفته شود، عرض مسیر جهت عبور هم زمان به شرح ذیل پیشنهاد می شود:

_عرض مسیر جهت عبور یک نفر cm 70

_عرض مسیر جهت عبور دو نفر cm 126

_عرض مسیر جهت عبور سه نفر cm 137

  • ایجاد شرایط ایمنی و حفاظتی برای دستگاه ها، تجهیزات، نردبان ها و پلکان های مرتبط در سالن تولید نظیر : ارت برای دستگاه ها، کف پوش عایق دار برای تابلوهای برق و پانل ها و حفاظت مناسب برای تجهیزات مرتفع
  • نصب عالئم و تابلوهای ایمنی و بهداشتی در سالن
  • قابلیت دسترسی آسان به تجهیزات اطفاء حریق و وضعیت سالمت و کارایی تجهیزات اطفاء حریق
  • استفاده از وسایل ایمنی شنوایی برای کارگران در صورت وجود سرو صدا در سالن تولید

سطوح در تماس با ماده غذايی:

  • صاف و صیقلی
  • مقاومت در برابر ترکیبات ضد عفونی کننده و گندزدا
  • بی اثر و غیر قابل نفوذ

نکته: استفاده از چوب ممنوع بوده و توصیه برای قسمت هایی در تماس با ماده غذایی استیل 304 و 316 و قسمت های بدون تماس استیل 302 میباشد.  

  • حداقل فاصله تجهیزات و ماشین آالت از کف کارخانه 15 سانتی متر باشد تا تمیز کردن و شستشوی زیر آنها به راحتی صورت گیرد
  • پایه های زیر دستگاه ها و ماشین آلات بهتر است سطح مقطع دایره ای شکل داشته و در صورت مربع شکل بودن قابلیت چرخش 45 درجه ای داشته باشد تا شستشو کامل و صحیح انجام شود.
  • نباید امکان نشت فرآورده درحال فرآوری در قسمتهای گیر بکس، موتور و... و بالعکس وجود داشته باشد.
  • امکان نشت روغن و گریس از دستگاه به فرآورده غذایی وجود نداشته باشد.
  • درصورت تماس اجتناب ناپذیر فرآورده روان کننده تجهیزات و نقاله ها با فرآورده غذایی باید آنها را از نوع Grade Food انتخاب کرد.

شستشو، ضدعفونی و گندزدايی

  • شستشو، ضد عفونی و گندزدایی باید مطابق برنامه مشخص تعریف و مطابق با روش اجرایی ویژه ای انجام و به صورت مستند کنترل و نگهداری شود.
  • فرآورده شیمیایی جهت شستشو، ضد عفونی وگندزدایی باید با قوانین ایمنی ، بهداشت و محیط زیست مطابقات داشته و مورد تایید سازمان ها و مقامات ذیصالح باشد.
  • شیلنگ های مورد استفاده برای شستشوی سطوح باید در شرایط بهداشتی نگهداری شوند و از حلقه های شیلنگ جمع کنی برای جمع کردن و نگهداری آنها روی دیوار استفاده شود.
  • امکانات آب گرم و سرد، بخار تحت فشار، برای شستشو و نظافت سالن ها لازم میباشد.
  • آزمایشات میکروبی از سطوح کار به صورت منظم جهت اطمینان از عملکرد صحیح دستورالعمل شستشو و ضد عفونی انجام شود.

انبارهای کارخانه:

   ويژگیهای عمومی:

  • بسته به نوع محصول تولیدی کارخانه میتواند دارای انبارهای مواد اولیه، ظروف، محصول نهایی و... باشد.
  • نبارهای مواد اولیه و بسته بندی و فرآورده نهایی به نحو مقتضی تفکیک شده و متناسب با ظرفیت تولید درنظر گرفته شوند.
  • باید تمیز، خشک، خنک، منظم، عاری از pest ، آلودگی و ضایعات تولید و بسته بندی باشند.
  • چیدمان کالا در انبار باید برروی پالت (فلزسبک ضد زنگ و یا پالستیکی) باشد و بر روی پالت با ارتفاع حداقل10 سانتی متر از سطح زمین ، 20 سانتی متر فاصله از دیوارها و 10 سانتی متر بین ردیف ها چیده شوند.
  • نظافت انبارها باید طی برنامه مدون و طبق مقررات بهداشتی و دستورالعمل های مورد تایید انجام گیرد.
  • کف، دیوار و در انبار باید از جنس مقاوم، بدون خلل و فرج، قابل شستشو و نظافت باشند.
  • پنجره ها باید دارای شیشه های نشکن یا دارای برچسب ایمن سازی بوده و درصورت باز شدن مجهز به توری متحرك ریز بافت و قابل شستشو باشند.
  • هر فرآورده باید با رمز و کد خاصی نگهداری شود که معموال معرف زمان ورود به انبار یا زمان تولید فرآورده می باشد تا به ترتیب زمان ورود، خارج شوند(سیستم های FIFO و FEFO)
  • طعمه گذاری یا تله گذاری مناسب برای جلوگیری از ورود pest
  • تهیه نقشه طعمه گذاری یا تله گذاری.
  • انبارها باید مجهز به زنگ خطر، کپسول اطفاء حریق، سیستم های خودکار اطفاء حریق، دستگاه کالیبره کنترل و ثبات دما و رطوبت باشند.
  • کلیه قفسه ها و سیستمهای حمل و نقل باید از جنس مقاوم، قابل اطفاء حریق، دستگاه کالیبره کنترل و ثبات دما و رطوبت باشند.
  • در کلیه انبارهای مواد اولیه و فرآورده نهایی وجود تهویه مناسب ضروری است.

ويژگیهای بخش ورودی انبار

  • این بخش درابتدای انبار مواد اولیه، مواد بسته بندی و فرآورده نهایی قرارداشته و فرآیند تحویل در این بخش صورت می گیرد.
  • لازم به ذکر است در این بخش، در ورودی و خروجی باید به طور کامالً مجزا از یکدیگر باشند.

امکانات مورد نیاز اين بخش شامل :

  - امکانات توزین نظیر باسکول، ترازو 

  - امکانات ارزیابی اولیه و نمونه برداری 

 - امکانات تخلیه بار نظیر سطح شیب دار، جرثقیل، نقاله، لیفتراك

 - امکانات حمل و نقل درانبار

 

ويژگیهای بخش خروجی انبار

این بخش جزیی از انبار مواد اولیه، اقالم بسته بندی، قرنطینه و فرآورده نهایی بوده، امکانات و فضای مورد نیاز این بخش مشابه بخش ورودی انبار است.

سطح زير بنای انبارها

سطح زیربنای انبار باید با حجم تولید و حداکثر زمان نگهداری کاال در انبار مرتبط باشد دارد که آن نیز بستگی به اختالف زمان تولید و خروج از انبار و نیز تنوع محصوالت و میزان ورود کاال در روز دارد.

آزمايشگاه

باید نزدیکترین محل به تولید باشد و دارای بخش های مجزا است.

بخش رفاهی کارگران

  • رختکن
  • اتاق استراحت
  • آشپزخانه وغذاخوری
  • سرويس های بهداشتی
  • حمام
  • نمازخانه

سرويس های بهداشتی:

 

باید برای کارگران زن و مرد دستشویی و توالت مجزا به تعداد مورد نیاز مطابق ماده 13 قانون فرآورده خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی به شرح ذیل وجود داشته باشد:

  • برای هر 1تا 5 نفر یک توالت و یک دستشویی
  • برای هر 6 تا 25 نفر به ازاء هر 10 نفر یک توالت و یک دستشویی.
  • برای هر 26تا 55 نفر به ازاء هر 15 نفر یک توالت و یک دستشویی.
  • برای هر 56 تا 115 نفر به ازاء هر 20 نفر یک توالت و یک دستشویی.
  • برای هر 116 تا 226 نفر به ازاء هر 25 نفر یک توالت و یک دستشویی.
  • از 266 نفر به باال به ازاء هر 30 نفر اضافی یک توالت، یک دستشویی.
  • سرویس های بهداشتی باید مجهز به شیر آب گرم و سرد باشند.
  • مجهز بودن دستشویی ها به صابون مایع، حوله یکبار مصرف و برس ناخن و ماده ضدعفونی دست ها.
  • باز و بسته شدن شیرهای آب دستشویی ها باید بدون دخالت دست باشد.
  • توالت ها باید در محلی باشند که آلودگی در محیط به حداقل برسد و نباید در توالت به سمت سالن
  • تولید و انبار ها باز شود.
  • توالت دارای هواکش مکانیکی متناسب با حجم آن باشد به نحوی که از انتقال هوای توالت ها به
  • قسمت های مرتبط با تولید و انبارها جلوگیری شود.
  • دارای سطل زباله دردار پدالی باشد.

محل شستشوی دست (دستشویی) عمدتاً متصل به رختکن کارگران در محل ورود به سالن تولید قرارداشته و باید ویژگیهای ذیل را دارا باشند:

  • دارای شیر آب گرم و سرد بوده و بدون دخالت دست به صورت خودکار، پایی یا با آرنج باز و بسته شود.
  • دارای خشک کن برقی یا حوله کاغذی یک بار مصرف باشد.
  • دارای سطل زباله دردار پدالی باشد.
  • در کنار دستشویی ها باید فرآورده شوینده و ضدعفونی کننده وجود داشته باشد.
  • فرآورده ضد عفونی کننده و شوینده دارای محل خاصی بوده، شماره گذاری شده و مسئول مشخصی داشته باشد.

اصول بهداشت فردی کارکنان:

  • کلیه کارکنان باید دارای کارت بهداشتی معتبر باشند، حتی مدیران و کارشناسان.
  • گذراندن دوره های اصول بهداشت فردی GHP الزامی است.
  • کلیه کارگران باید دارای لباس مناسب و تمیز به رنگ روشن، فاقد جیب و دکمه بیرونی بوده و یک جیب در داخل لباس داشته باشد.
  • کارگران قبل از ورود به سالن فرآوری باید دست های خود را شسته و ضدعفونی کنند.
  • کارگران باید از کفاش های مخصوص داخل سالن تولید استفاده نمایند.
  • کارگرانی که در ارتباط مستقیم با فرآوری فرآورده می باشند باید از کاله، پیش بند، ماسک، دستکش (ترجیحاً یک بار مصرف)، تمیز، بهداشتی و به رنگ روشن استفاده نمایند(در مورد دستکش با توجه به نوع فرآورده الزامی است)
  • درصورت مشاهده هر گونه بیماری به پزشک مراجعه نمایند.
  • به هنگام جراحت سریعا محل جراحت پانسمان شده و در صورت جزئی بودن آن، محل جراحت توسط روکش پالستیکی مناسب پوشیده شود.
  • استفاده از ساعت، انگشتر و هر وسیله زینتی دیگردر سالن تولید ممنوع است.
  • خوردن و آشامیدن و کشیدن سیگار در کلیه محل هایی که مرتبط با قسمت های فرآوری، بسته بندی، حمل و نقل و نگهداری می باشند ممنوع می باشد.
  • محل ورود و خروج کارگران باید دارای پرده هوا یا پرده مکانیکی بوده و رفت و آمد کارگران همواره از قسمت تمیز به سمت غیرتمیز باشد.

تهیه و نگهداری مواد اولیه:

  • فهرست تامین کنندگان مواد اولیه مشخص باشد.
  • مواد اولیه باید دارای فاکتور خرید معتبر باشد.
  • کلیه مواد اولیه مورد مصرف از منابع تولید داخلی، باید دارای پروانه ساخت از سازمان غذا و دارو بوده و مواد اولیه وارداتی باید دارای مجوز ورود مربوطه باشند.
  • مواد اولیه خریداری شده صرفاً پس از آزمایش و تایید مسئول فنی، اجازه نگهداری در انبار و مصرف را دارند.
  • کلیه مواد اولیه جهت مصرف باید تحت نظارت و کنترل مسئول فنی بوده و تصویر پروانه ساخت و مجوز ورود آنها در اختیار مسئول فنی باشد.
  • ظروف بسته بندی مواد اولیه در موقع ورود به انبار باید سالم و بدون نقص باشند.
  • مواد اولیه تاریخ مصرف گذشته و یا غیر قابل قبول و رد شده باید از انبار خارج و در انبار ضایعات تا تعیین تکلیف نگهداری شوند.
  • توزین فرآورده اولیه باید با توجه به دستورالعمل و فرموالسیون بچ تولیدی توسط فرد مسئول انجام شود.
  • مواد اولیه توزین شده در ظروف کامالً در بسته و مناسب نگهداری و برچسب زنی شود و موادی که فوراً مصرف نمی شود، باید دارای برچسب اطالعات الزم باشد )نام ماده اولیه، مقدار وزن و شماره بهر( و باید درظروف و یا مخازنی که مناسب با نوع ماده می باشند نگهداری شوند.
  • فرآورده تولیدی قبل از توزیع از نظر قابلیت مصرف به تایید مسئول فنی رسیده باشد و از قابلیت
  • ردیابی آن اطمینان حاصل شود.
  • مستندات انجام آزمایشات فرآورده درآزمایشگاه موجود باشد.
  • بسته بندی فرآورده بدون عیب و نقص بوده و تحت شرایط بهداشتی و بدون تاخیر انجام گیرد.
  • برچسب گذاری به استناد ماده 11 قانون مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی و ضابطه برچسب گذاری رعایت گردد.
  • میزان ماندگاری، نحوه مصرف، شرایط نگهداری فرآورده و هشدارها برروی برچسب بسته بندی یا برگه راهنمای مصرف قید گردد.

شرکت PLK جهت پیاده سازی GMP،گرفتن انواع ایزو، HACCPو مشاوره سیستم مدیریت کیفیت با کادر کارآمد و متخصص در این زمینه، آماده همکاری با شما است.

ارتباط با ما:

  • 09135811531
  • 03432463437
  • plkfood.ir

منبع: فایل آموزشی دوره GMP که توسط گروه آموزشی شرکت PLK در تاریخ 99/5/5 برگذار شده است